Laboratorium Badań Materiałowych

Laboratorium Badań Materiałowych prowadzi prace naukowo-badawcze i diagnostyczne materiałów konstrukcyjnych i ich połączeń spawanych, w zakresie szeroko pojętego materiałoznawstwa, stosując metody niszczące i nieniszczące. Badaniom poddawane są materiały nienapromienione oraz w stanie napromienionym. W skład LBM wchodzą 4 Pracownie: Pracownia Badań Nieniszczących, Pracownia Badań Strukturalnych, Chemicznych i Korozyjnych, Pracownia Badań Mechanicznych i Pracownia Komór Gorących.

W reaktorach i innych instalacjach jądrowych materiały użyte do ich budowy narażone są na promieniowanie, złożony stan naprężeń, wysoką temperaturę, ciśnienie oraz wpływ silnie korozyjnego środowiska. Dlatego niezbędna jest odpowiednia wiedza na temat zmian zachodzących w materiałach w wyniku wpływu tych czynników, a podczas eksploatacji konieczne są regularne kontrole stanu „zużycia” części składowych instalacji i użytych materiałów.

Miejscem umożliwiającym prowadzenie odpowiednich badań takich materiałów jest laboratorium gorące. W NCBJ stanowi ono wyodrębnioną część Laboratorium Badań Materiałowych (LBM). Laboratorium gorące składa się z dwunastu ołowianych komór o grubości ścian osłonowych wynoszących 20 cm, które zapewniają bezpieczną pracę z materiałami o aktywności nieprzekraczającej 100 Ci. Komory gorące wyposażone są w specjalną aparaturę badawczą i technologiczną do badań własności napromienionych materiałów konstrukcyjnych używanych do budowy reaktorów i innych instalacji jądrowych. Spośród wielu zainstalowanych w Komorach urządzeń można wymienić: maszynę wytrzymałościową, twardościomierz, mikroskop metalograficzny, młot udarnościowy oraz zestawy do cięcia i polerowania próbek. Dodatkowo komory gorące wyposażone są w tzw. komorę przechowalnikową i połączone są specjalnym tunelem transportowym. Przewóz materiałów radioaktywnych z Reaktora MARIA odbywa się za pomocą specjalnego „wózka transportowego”, który zabezpiecza operatorów przed promieniowaniem.

Wszystkie operacje prowadzone wewnątrz komory wykonywane są przez operatora, znajdującego się na zewnątrz. Jego działania prowadzone są za pomocą specjalnych manipulatorów, których obecność jest cechą charakterystyczną Laboratorium. Odwzorowują one ruchy rąk człowieka, dzięki czemu po nabyciu odpowiedniej wprawy można sprawnie i bezpiecznie manipulować przedmiotami zamkniętymi w komorze. Wgląd do wnętrza komór zapewniony jest przez szyby wykonane z kilku warstw szkła ołowiowego.

Badania naukowe prowadzone przez pracowników LBM związane są z materiałami stosowanymi w aktualnie eksploatowanych elektrowniach jądrowych oraz materiałami przeznaczonymi dla tzw. IV Generacji. Spośród wielu badanych materiałów, wymienić należy stale ferrytyczne i martenzytyczno-ferrytyczne, stopy niklu (inconel i hastelloy) i cyrkonu (E110), grafit czy powłoki na bazie Al2O3. Ponadto, pracownicy LBM zaangażowani są w Programie Starzenia Reaktora MARIA oraz aktywnie współpracują w projektowaniu sond do naświetlań materiałów.

Czas zwiedzania – ok. 30 min

Informacje dotyczące sposobu zorganizowania wycieczki, w tym wymogi formalne, które muszą być spełnione przed przyjazdem grupy do NCBJ, dostępne są tutaj.