Wystawa Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej odbędzie się pod hasłem „Informacja o Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej w 100-lecie odzyskania niepodległości”. Wprowadzeniem do ekspozycji będzie prezentacja trzech pierwszoplanowych plakatów: „Nauka w walce o niepodległość" – postać wielkiej polskiej uczonej Marii Skłodowskiej-Curie oraz odkrycie pierwiastka chemicznego Polonu. „Nauka w walce o wolność" – strajk okupacyjny i pacyfikacja (grudzień 1981). „Naukowa obecność POLSKI w świecie" – mianowanie IAEA (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej) Collaborating Centre.

ICHTJ na swoim stoisku wystawowym, poprzez pryzmat historycznego dążenia Polski do odzyskania niepodległości, zaprezentuje własne osiągnięcia naukowe, mające wpływ na rozwój i ochronę zdrowia (radiofarmaceutyki), środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz badań przemysłowych (znaczniki radioizotopowe). Przedstawiciele naszego instytutu w sposób przystępny i merytoryczny, wyjaśnią na czym polega promieniowanie, opiszą jego rodzaje oraz podadzą przykłady obecności promieniowania w codziennym życiu. Zwiedzający będą mieli okazję zapoznać się z historią ICHTJ, pracami naukowo rozwojowymi i kierunkami badań. Zaprezentujemy działalność naukowo badawczą naszego instytutu, przyczyniającą się do rozwoju nauki oraz możliwością wykorzystania technologii radiacyjnych w służbie ochrony i profilaktyki zbiorów muzealnych, bibliotecznych oraz archiwalnych, do sterylizacji wyrobów medycznych i przeszczepów, utrwalania płodów rolnych itp.

Wystawa dostępna w patio budynku PNT (3AB)

Sobota i niedziela (6 i 7 października)

Rozszerzony opis:

Informacja o Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej
w 100-lecie odzyskania niepodległości

Instytut Chemii i Techniki Jądrowej (IChTJ) powstał w 1983 roku w wyniku wydzielenia, istniejącego od 1955 roku, oddziału Instytutu Badań Jądrowych, zlokalizowanego w Warszawie na Żeraniu. W skład IChTJ wchodzą trzy centra i siedem laboratoriów badawczych.

Instytut prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe w zakresie radiochemii, chemii jądrowej, chemii radiacyjnej i jądrowej inżynierii chemicznej oraz radiobiologii. Ma szereg osiągnięć technologicznych, takich jak opracowanie oraz wdrożenie w kraju i za granicą radiacyjnych technologii sterylizacji i utrwalania żywności, modyfikacji polimerów i półprzewodników oraz instalacji stosujących technologie radiacyjne w ochronie środowiska. Instytut posiada pięć akceleratorów elektronów o energiach od 2 do 10 MeV oraz mocy od 10 do 20 kW. Dzięki badaniom prowadzonym w stacji pilotowej w EC Kawęczyn, w EC Pomorzany zbudowano instalację, o mocy zainstalowanych akceleratorów przekraczającej 1 MW, do oczyszczania gazów spalinowych powstających w wyniku opalania węglem kotła energetycznego.

Jest to największa na świecie instalacja wykorzystująca źródło promieniowania jonizującego. Metody znaczników promieniotwórczych są w sposób ciągły wykorzystywane w pracach prowadzonych na rzecz rafinerii i petrochemii Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN w Płocku oraz Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych S.A. Metody analityczne i analizy izotopów trwałych są stosowane do oceny wpływu kopalni węgla brunatnego Bełchatów-Szczerców na stan wód gruntowych. Instytut wdrożył systemy elektroniczne do pomiarów i kontroli radiometrycznej, takie jak bramki kontroli personelu, radiometry górnicze oraz liczniki do pomiarów medycznych. Opracowane w IChTJ systemy kontroli zapylenia powietrza są wykorzystywane do oceny i monitoringu zanieczyszczeń atmosfery. W 2012 roku otwarto, po modernizacji, Centrum Radiochemii i Chemii Jądrowej, którego działalność ukierunkowana jest na potrzeby i rozwój energetyki jądrowej oraz medycyny nuklearnej. Prowadzi m.in. badania nad otrzymywaniem nowych farmaceutyków diagnostycznych dla medycyny nuklearnej, a zwłaszcza dla tomografii pozytonowej i celowanej terapii radionuklidowej, badania nad otrzymywaniem nowych ceramicznych paliw jądrowych i unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych. Laboratorium Pomiarów Dawek Technologicznych i Samodzielne Laboratorium Identyfikacji Napromieniowania Żywności są laboratoriami akredytowanymi przez Polskie Centrum Akredytacji. To drugie jest również laboratorium referencyjnym Ministerstwa Zdrowia w zakresie jakościowego badania obecności napromieniowanych składników w żywności.

W 2010 roku IChTJ, jako jeden z około dwudziestu instytutów na świecie, uzyskał status Collaborating Centre in Radiation Technology and Industrial Dosimetry nadany przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (MAEA). Nominacja ta przedłużona jest obecnie do roku 2020.

• Instytut przoduje w kraju w liczbie uzyskanych projektów Unii Europejskiej dotyczących energetyki jądrowej (EURATOM).

• IChTJ prowadzi studium doktoranckie i posiada uprawnienia do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego w dziedzinie chemii.

• Instytut wydaje dwa czasopisma: „Nukleonikę” i „Postępy Techniki Jądrowej” oraz publikacje będące wynikiem prowadzonych prac badawczych – monografie, raporty.

W ramach badań ukierunkowanych na potrzeby energetyki jądrowej w Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej prowadzone są prace związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych, zwłaszcza wysokoaktywnych odpadów jądrowych, które stanowią potencjalne zagrożenie, a także opracowywane są nowe technologie wspomagające zaopatrywanie elektrowni w paliwo (analiza możliwości pozyskania uranu z rozproszonych zasobów krajowych oraz badanie alternatywnych materiałów paliwowych).

Prace związane z przetwarzaniem lub utylizacją radioaktywnych materiałów odpadowych są jedną ze specjalności ICHTJ. Przykładem tego może być, opracowana przez Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, metoda unieszkodliwiania odpadów w „syntetycznej skakle” tzw. synroc. Syntetyczne skały umożliwiają wbudowanie w swoją strukturę prawie wszystkich radioaktywnych związków zawartych w odpadach nuklearnych, pochodzących zarówno z elektrowni jądrowych, jak i z medycyny, przemysłu, czy innych gałęzi gospodarki. Najpopularniejsza metoda produkcji Synrocu polega na syntezie na podłożu stałym odpowiednich związków tytanu. Do uzyskanych w ten sposób matryc dodawane są odpady radioaktywne, które następnie podlegają prasowaniu i wypalaniu.

Kolejnym sposobem unieszkodliwiania odpadów promieniotwórczych jest metoda zestalania pierwiastków promieniotwórczych w szkłach krzemionkowych. Polega ona na wprowadzenia odpadów promieniotwórczych do szkła, bezpośrednio w trakcie prowadzenia procesu syntezy. Rolę pierwiastków promieniotwórczych pełnią nieaktywne izotopy Cezu, Strontu, Kobaltu. W wyniku reakcji hydrolizy i polikondensacji otrzymuje się żele w postaci proszków i monolitów, które następnie poddawane są specjalistycznej obróbce termicznej.

Zastosowanie powyższych metod ogranicza migrację odpadów promieniotwórczych do środowiska, dzięki czemu ich składowanie jest bezpieczne.

Instytut Chemii i Techniki Jądrowejjako lider sieci naukowych prowadzi szereg badań w ramach projektu EUROATOM oraz uczestniczy w projektach związanych z rozwojem zagadnień „bezpieczne technologie energetyki jądrowej”. IChTJ w ramach Strategicznego Projektu Badawczego, zrealizował zadanie nr 8 „ Analiza procesów zachodzących przy normalnej eksploatacji obiegów wodnych w elektrowniach jądrowych z propozycjami działań na rzecz podniesienia poziomu bezpieczeństwa jądrowego”. W zakresie tych badań,  sporządzonych zostało szereg nowych rozwiązań umożliwiających np. ocenę szczelności prętów paliwowych, monitoring stężenia produktów korozji obiegu pierwotnego. Ważnym aspektem tych prac było również wskazanie nowoczesnych selektywnych sorbentów do oczyszczania wody obiegu pierwotnego z cezu oraz opracowanie metody wydzielania radionuklidów z płynów dekontaminacyjnych. Powyższe opracowania powinny pozwolić na taką regenerację tych roztworów, aby mogły one być powtórnie wykorzystane, bez konieczności składowania dużych objętości promieniotwórczych płynów.