Licencje WBN i programy publikowania otwartego

Ze strony

https: //wbn. icm. edu. pl/komunikaty/

Uprzejmie informujemy, że w dniu 30 marca 2022 r. odbyło się spotkanie ICM z władzami Ministerstwa Edukacji i Nauki, na którym został omówiony plan finansowania programu WBN w 2022 r. Ministerstwo poinformowało, że nie jest w stanie zapewnić środków w wysokości wnioskowanej przez ICM na kontynuację wszystkich dotychczasowych licencji z uwzględnieniem wzrostów cen oczekiwanych przed wydawców, aktualnego ryzyka wahań kursów walut oraz konieczności stosowania z ostrożności podstawowej stawki VAT dla e-czasopism kupowanych przez ICM bezpośrednio od wydawców zagranicznych. Tym bardziej brakuje środków na rekomendowane przez ICM oraz szereg przedstawicieli środowiska naukowego przywrócenie dostępu do pełnej kolekcji czasopism Freedom w ramach licencji krajowej Elsevier oraz uruchomienie programu publikowania otwartego w ramach licencji krajowej Wiley. Ministerstwo zdecydowało, że wszystkie licencje krajowe i konsorcyjne będą kontynuowane w 2022 r., ale ich koszt musi zostać ograniczony. W szczególności Ministerstwo oczekuje, że ceny licencji konsorcyjnych, które mają być kupowane w 2022 r. na podstawie nowych umów, zostaną zamrożone na poziome z 2021 r., natomiast koszty trzech największych licencji krajowych Elsevier, Springer i Wiley zostaną znacząco zmniejszone, tak aby dopasować całkowity koszt licencji WBN w 2022 r. do całkowitej kwoty dofinansowania zaplanowanej przez MEiN. Niestety ograniczenie kosztów tych licencji może się wiązać z ograniczeniem zakresu dostępnych tytułów i ograniczeniem liczby artykułów w programach publikowania otwartego. ICM nie może jednak udzielić na razie żadnych bardziej szczegółowych informacji, bo Ministerstwo nie określiło szczegółowych wytycznych i oczekuje od wydawców propozycji do negocjacji. Jeśli oferty licencji konsorcyjnych i krajowych uda się uzgodnić z wydawcami i Ministerstwem przed końcem kwietnia br., to umowa pomiędzy Ministerstwem a UW o finansowaniu programu WBN w 2022 r., będzie mogła być podpisana w końcu maja 2022 r.

W dniu 31 marca 2022 r. wszyscy wydawcy zostali poinformowani przez ICM o planach i wytycznych Ministerstwa oraz poproszeni o zaakceptowanie zamrożenia cen lub przedstawienie ograniczonych ofert przy jednoczesnym utrzymaniu dostępu do licencji tymczasowo do 31 maja 2022 r. Jednocześnie ICM uruchomił procedury zamówień publicznych tak, aby było możliwe podpisanie wszystkich nowych umów z Wydawcami zaraz po podpisaniu umowy o finansowaniu z Ministerstwem, czyli prawdopodobnie na przełomie maja i czerwca br. Wszyscy uczestnicy licencji konsorcyjnych kupowanych na podstawie nowych umów (AIP, APS, CUP, Emerald, EMIS, JSTOR, Knovel, LWW, NPG, OECD, OUP, Passport, ProQuest i Reaxys) zostali już poproszeni o podpisanie „Porozumienia w sprawie przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego” w terminie 15–20 kwietnia w zależności od licencji. Po zebraniu wszystkich porozumień ICM rozpocznie postępowania z wolnej ręki poprzez wysłanie zaproszeń do wydawców lub ich wyłącznych agentów. W porozumieniach są określone szacunkowe koszty zamówienia wynikające z dotychczasowych ofert wydawców i deklaracji uczestników, ale przewidziana jest także możliwość zmniejszenia tych kosztów zgodnie z wytycznymi Ministerstwa. Dalsze etapy postępowania aż do podpisania umów są opisane w porozumieniach. W tym roku nie będzie postępowań na zamówienia licencji ACS, CAS, IEEE, IOP oraz TF, które są kontynuowane na podstawie zamówień wieloletnich. W przypadku ACS, CAS i IOP uczestnicy zostali tylko poproszeni o podpisanie nowych rocznych umów konsorcyjnych z ICM, a składki na te licencje będą pobierane od uczestników przez ICM po podpisaniu umowy o finansowaniu z Ministerstwem. W przypadku IEEE i TF uczestnicy powinni podpisać nowe umowy roczne z firmą Ebsco.

ICM będzie także zbierał nowe zgłoszenia i upoważnienia od instytucji korzystających z licencji krajowych Elsevier, Wiley, Sprigner Nature i Science, ale odpowiednie formularze zostaną udostępnione dopiero po wynegocjowaniu nowych umów.

Programy publikowania otwartego działają na razie wedle wcześniejszych ustaleń. Program Elsevier jest kontynuowany na zasadach z roku 2021 na podstawie jednostronnej decyzji Wydawcy. Program Springer jest wciąż zawieszony, ale mamy nadzieję, że uda się go uruchomić przed końcem kwietnia jak tylko zostanie uzgodniona nowa oferta. Niestety wobec wymaganego ograniczenia kosztów nie ma na razie możliwości uruchomienia programu publikowania otwartego Wiley. W ramach licencji ACS i IOP działają już programy z nowymi pulami artykułów na 2022 r. W programach IEEE i TF nie jest planowane dofinansowanie nowych depozytów na 2022 r., ale niektóre instytucje mają jeszcze niewykorzystane depozyty z 2021 r. oraz mogą zamawiać nowe depozyty bez dofinansowania. Programy CUP, Emerald, LWW i OUP zostaną wznowione po podpisaniu nowych umów, prawdopodobnie z możliwością retroaktywacji artykułów opublikowanych od początku 2022 r.